برنامه نویسی مهارتی جذاب و پر تقاضاست که تقریباً در هر صنعتی کاربرد دارد. در سالیان اخیر، انواع زبان های برنامه نویسی برای کسب و کارهای گوناگون با ویژگی های مختلف و متناسب با پروژه مورد نظر ایجاد شده اند.

آشنایی با دانش برنامه نویسی

در این مقاله سعی نمودیم در ابتدا انواع زبان های برنامه نویسی را به طور جامع و با بیانی ساده شرح دهیم، سپس به بررسی هرکدام از این زبان های برنامه نویسی همراه با کاربرد و مزایای آن ها در بازار کار بپردازیم و در انتها نیز منابع آموزشی برای شروع حرفه برنامه نویسی را معرفی نمائیم.

انواع حوزه های برنامه نویسی

برنامه نویسی حوزه های متنوعی دارد که افراد می توانند بر حسب علاقه و استعداد خود یکی از این مسیرها یا انواع حوزه های برنامه نویسی را انتخاب کنند. به طور کلی می توان انواع حوزه های اصلی برنامه نویسی را به این صورت دسته بندی کرد:

1. برنامه نویسی کامپیوتر (برنامه نویسی دسکتاپ)
2. توسعه و برنامه نویسی وب (Web Development)
3. برنامه نویسی و توسعه موبایل
4. توسعه و برنامه نویسی علم داده
5. برنامه نویسی بازی های کامپیوتری

که در ادامه به معرفی انواع این حوزه ها می پردازیم.

زبان برنامه نویسی دسکتاپ

این زبان ها برای ایجاد و توسعه نرم افزارهایی مورد استفاده قرار می گیرند که تنها روی کامپیوترها اجرا می شوند. زبان های برنامه نویسی دکستاپ برای اجرا نیاز به مرورگر ندارند و مستقیماً روی سیستم عامل اجرا می شوند. زبان های زیر پرکاربردترین زبان های این دسته هستند:

سی (C)، سی پلاس پلاس (C++)، سی شارپ (C#)، PHP، جاوا (Java)، پایتون (Python)، دلفی (Delphi)، فاکس پرو (Fox Pro)، ویژوال بیسیک (Visual Basic)، پرل (Perl)، روبی (Ruby)، گو یا گولنگ (Golang / Go)

در حوزه برنامه نویسی دسکتاپ (Desktop Programming)، ساخت برنامه‌های کاربردی و نرم افزار برای سه سیستم عامل اصلی ویندوز، مک (macOS) و لینوکس (Linux) انجام می شود.

زبان برنامه نویسی توسعه وب

اگر بخواهید برای مرورگرها برنامه ای طراحی کنید (مانند فرم های ثبت نام آنلاین) باید یکی از زبان های برنامه نویسی تحت وب را یاد بگیرید. البته باید بدانید زبان های تحت وب هم به دو دسته سمت کاربر (Front-End) و سمت سرور (Back-End) تقسیم می‌شوند. در ادامه هر دو را شرح خواهیم داد:

زبان های برنامه نویسی Front-End

در این نوع برنامه نویسی چگونگی ظاهر سایت یا همان نمایش رنگ ها، آیکون ها و تصاویر مشخص می شود. علاوه بر این در توسعه فرانت اند به طور پیوسته روی نحوه نمایش وب سایت در تمام دستگاه ها از کامپیوتر گرفته تا تبلت و گوشی هوشمند تمرکز می کند. توسعه دهندگان فرانت اند (Front-End Developers) با استفاده از روش های پیشرفته علمی در طراحی و توسعه وب از بهینه بودن وب سایت ها برای کاربران و موتورهای جستجو اطمینان حاصل می کنند.

انواع زبان‌های برنامه نویسی وب برای بخش فرانت اند شامل:

HTML، CSS , جاوا اسکریپت (JavaScript)

زبان های برنامه نویسی Back-End

در برنامه نویسی بک اند، کدهایی نوشته می شوند که برای اتصال به سرور و تبادل اطلاعات با آن و اجرای سایر قابلیت های عملکردی نوشته شده، انجام می شود. در واقع در برنامه نویسی بک اند مواردی انجام می شود که از دید کاربران پنهان هستند و در پشت پرده رخ می دهند. اما برای کارکرد صحیح یک وب سایت یا وب اپلیکیشن بسیارمهم و ضروری هستند.

این کدها، وب سایت را به سرور متصل می کنند و باعث می شوند که داده ها به درستی پردازش و وارد وب سایت شوند. PHP، جاوا (java) و MySQL و Node.js از جمله زبان های برنامه نویسی رایج در حوزه بک اند محسوب می شوند. زبان های برنامه نویسی Python و Golang  نیز از جمله زبان های جدیدتر این حوزه محسوب می شوند.

زبان برنامه نویسی موبایل

اگر بخواهید برای موبایل با سیستم عامل اندروید یا IOS، اپلیکیشن طراحی کنید، باید یکی از زبان های زیر را یاد بگیرید.

C# ،Python ،JAVA ،SWIFT ،Ruby ،Java Script ،Perl ،Objective-C

برنامه نویسی اندروید

فرآیندی است که طی آن، اپلیکیشن هایی برای سیستم عامل اندروید طراحی می شوند. سیستم عامل اندروید توسط شرکت گوگل توسعه داده شده است؛ این شرکت اعلام نموده که اپلیکیشن های اندروید را میتوان با استفاده از کیت توسعه نرم افزار اندروید (SDK) و زبان های برنامه نویسی جاوا، کاتلین (Kotlin) و ++C ایجاد کرد. البته از زبان های برنامه نویسی دیگر نیز برای توسعه اپلیکیشن های اندروید می توان استفاده نمود.

اندروید، پلتفرمی است که از لینوکس نشأت گرفته است. این پلتفرم به وسیله شرکت گوگل و بعضی از توسعه دهندگان اصلی سخت افزار و نرم افزار (مانند اینتل،eBay ،ARM ، HTC) پشتیبانی می شود.

سیستم عامل اندروید به دلیل منبع باز (open source) بودن و انعطاف پذیری بالا طرفداران بسیاری پیدا کرده و بخش بزرگی از بازار برنامه نویسی موبایل را تسخیر کرده است.

توسعه و برنامه نویسی iOS

توسعه iOS، زیر مجموعه ای از توسعه نرم افزار می باشد که با برنامه نویسی اپلیکیشن‌هایی برای آیفون‌ها و iPad های قدیمی تر سر و کار دارد. به عبارت دیگر، برنامه نویسی iOS فرآیند مصورسازی، ایجاد و انتشار برنامه های iOS در App store است.

برنامه نویسی iOS زمینه ای تخصصی است و نیازمند ابزارهای مخصوص آن پلتفرم است که توسط شرکت اپل منتشر شده اند. زبان‌ برنامه نویسی Objective-C و Swift شرکت اپل، دو زبان برنامه نویسی محبوب برای توسعه iOS محسوب می‌شوند و در حال حاضر Swift به عنوان زبان رسمی این زمینه به کار میرود.

زبان برنامه نویسی علم داده / Data science

به طور خلاصه علم داده ترکیبی از روش های علمی، ریاضی و آمار، برنامه نویسی تخصصی، تجزیه و تحلیل پیشرفته و هوش مصنوعی (AI) به حساب می آید. علاوه بر این، علم داده شامل گزارش هایی می‌شود که دانشمند علم داده Data scientist باید از آن ها استفاده کند تا بینش های تجاری پنهان شده در داده‌ها را کشف نموده و آن ها را به ذی نفعان ارائه دهد.

برای فعالیت در زمینه Data science، زبان های برنامه نویسی بسیاری وجود دارد که نیاز است برنامه نویس بر آن ها تسلط داشته باشد.

سه زبان برنامه نویسی اصلی برای دیتاساینس، زبان‌ پایتون (python)، زبان برنامه نویسی R و «متلب» (MATLAB) هستند. آشنایی با زبان های برنامه نویسی دیگر مانند جاوا، جاوا اسکریپت، اسکالا (Scala) و سایر زبان ها نیز می تواند در این زمینه مفید باشد.

زبان برنامه نویسی بازی های کامپیوتری

یکی از جذاب ترین حوزه های برنامه نویسی، ساخت بازی‌های کامپیوتری است. توسعه بازی کامپیوتری ، نوعی از برنامه نویسی است که نتیجه آن یک نرم افزار بازی کامپیوتری خواهد بود. این به معنای نوشتن کدهایی است که محیط، کاراکترها و اقداماتی را ایجاد می کند که در نهایت، کاربر میتواند آن‌ها را ببیند.

در بازی سازی، مراحل عمومی وجود دارد که در بسیاری از پروژه های بازی دنبال می شوند. این مراحل شامل پیدا کردن ایده، طراحی بازی، ساخت بازی، آزمایش آن، نهایی سازی بازی و انتشار آن است.

دوره های آموزش برنامه نویسی پایتون

ابزارهای گوناگونی برای توسعه بازی های کامپیوتری وجود دارد که پرطرفدار ترین آن ها استفاده از موتور بازی سازی (Game Engine) است. از متداول ترین زبان های برنامه نویسی برای  کدنویسی در موتورهای بازی سازی میتوان به C++ ،C# ،JAVA و RUST اشاره نمود.

زبان برنامه نویسی چندمنظوره

اگر به لیست زبان هایی که تا الان برای شما شرح دادیم دقت کرده باشید، متوجه چند زبان تکراری خواهید شد. به آن ها زبان های برنامه نویسی چند منظوره (General-Purpose Language) می گویند.

شما با یادگیری یکی از این زبان ها می توانید برای پلتفرم های گوناگون (ویندوز، وب، اندروید و iOS) برنامه طراحی کنید. زبان هایی که در این دسته قرار می گیرند شامل: C ،C++ ،C# ،Python ،Ruby ،JAVA ،Go ،Scala می باشند.

سخن آخر

در این مقاله به معرفی کلی و مختصر هر یک از حوزه های برنامه نویسی پرداختیم. پس حتما با مقالات بعدی ما همراه باشید تا با انواع زبان های برنامه نویسی و کاربردهای تک تکشان آشنا شوید.​